29-Dec-2016 door Mieke Verbanck

Op 11 november 2016 vond het eerste Belgische symposium Sofrologie plaats in Brussel, met méér dan 200 deelnemers uit België, Frankrijk, Luxemburg en zelfs Martinique. De voertaal van deze dag was Frans.

Er waren voornamelijk sofrologen en sofrologen in opleiding aanwezig uit de verschillende scholen. Ook waren er mensen zoals ikzelf, die deze methode verder wilden ontdekken vanuit professionele en/of privé interesse.

Een tijdje geleden kwam ik voor het eerst in contact met sofrologie. De weldadige effecten die ik ervaarde na die ene sessie zijn me bijgebleven en hebben me ertoe aangezet om later het 8-weken programma Welzijn & Sofrologie te volgen en mij verder te verdiepen in deze methode. De opleiding tot sofroloog, die ik in 2017 zal aanvatten, zie ik als een prachtig geschenk voor mezelf, mijn familie en vrienden. Graag wil ik er ook professioneel mee aan de slag gaan om mensen te helpen. Ik ben kinesitherapeute van opleiding.

Hieronder geef ik een korte samenvatting van verschillende topics die aan bod gekomen zijn en die mijn bijzondere aandacht trokken. Ik was verrast door de vele diverse toepassingsgebieden van sofrologie: binnen de huisartsenpraktijk, bij kinderen en adolescenten, op school, binnen de logopedie…

De eerste sessie “mieux respirer pour mieux être” ging over de ademhaling. De ademhaling is vaak verstoord, mechanisch door een minder gunstige lichaamshouding of ten gevolge van negatieve gedachten of emotionele spanningen (angst, verdriet, boosheid…). Het dagelijks leven is een bron van uiteenlopende stressfactoren. Als we gestresseerd zijn, dan heeft dit een invloed op alle organen. Het lichaam reageert met een “fight or flight” modus, waardoor er allerlei fysieke processen in gang gezet worden. Nadelig op lange termijn wanneer er niet voldoende aandacht gegeven wordt aan recuperatie. Er is één orgaan waarop we kunnen inwerken, namelijk de longen. Dit via de (buik)ademhaling waardoor het ganse lichaam terug kan keren naar rust en niet evolueert naar een chronische stresstoestand. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat de sofrologische technieken zeer krachtig zijn om het algemeen stressniveau structureel naar beneden te brengen. De technieken maken gebruik van de ademhaling om onze gedachten en emoties te kalmeren. Op die manier bereiken we steeds meer een staat van vrede en harmonie tussen lichaam en geest. Door middel van training kunnen we onze lichaamsfuncties (concentratie, slaap, hartfrequentie…) verbeteren.

Het onderwerp van de tweede sessie was “cerebrale plasticiteit” (cerebraal = de hersenen betreffend, plasticiteit = de mogelijkheid te veranderen). Bij elke nieuw beleefde ervaring vinden er veranderingen plaats in de hersenen. Dit gebeurt op celniveau ter hoogte van de neuronen (zenuwcellen) en ter hoogte van de verbindingen tussen de neuronen. De hersenen reageren als een dynamisch systeem dat levenslang evolueert onder invloed van de ervaren stimuli. Een sofrologie oefening laat dus een (zeer positief) spoor na in de hersenen. Frequente beoefening zal dat spoor consolideren en er een snelle neuronale autostrade van maken. Bij frequent oefenen zal het steeds makkelijker worden om na eenzelfde stresserende stimulus terug innerlijke rust te vinden. Want ook hier geldt... zoals algemeen geweten: oefening baart kunst.

Daarna kregen we een presentatie over sofrologie en bio-/neuro-feedback. Biofeedback is een methode waarbij biologische parameters zoals spierspanning, hartslag, manier van ademen…gemeten worden. (Als de hersenactiviteit wordt gemeten, spreken we van neurofeedback). De apparatuur is aangesloten op een computer en de parameters zijn direct zichtbaar op het beeldscherm. Je krijgt dus zo feedback over wat er in jouw lichaam gebeurt. Dankzij deze methode werden de positieve effecten van sofrologie geobjectiveerd. Tijdens de demonstratie met proefpersoon was mijn wetenschappelijke geest - “meten is weten” - blij de bevestiging te zien van wat ik zelf eigenlijk (zijnde subjectief) al wist.

Ik was onder de indruk van de presentatie van een huisarts-sofrologe die (als enige op het symposium) haar persoonlijk verhaal kwam vertellen. Zij is sofrologie in eerste instantie begonnen voor zichzelf, om beter te leren omgaan met de uitdagingen van haar drukke en intense job van wel 40 consultaties op een dag. De positieve effecten breidden zich snel uit in haar relatie met de patiënten, naar de patiënten en ook in haar privéleven. Haar lichaamsbewustzijn is vergroot, waardoor ze tekenen van stress veel sneller detecteert en minder over haar grenzen gaat. Zo kan ze nu veel beter naar zichzelf luisteren en ook naar haar patiënten. Ze last mini-pauzes in tussen de patiënten om haar energie te activeren. Ze geeft ook een mini-sessie sofrologie tijdens een consultatie als daar nood aan is, bijvoorbeeld na een slecht-nieuws-gesprek. Ze benadert de patiënten ook veel meer zonder oordeel, met respect voor de keuzes van de patiënten. Ze vertelde ook dat ze zich meer bewust geworden is van haar vrije keuze om deze job zo intens te doen zodat ze haar roeping om veel patiënten te helpen ... inclusief de gevolgen ervan (vb een beperktere familietijd) beter accepteert. In tijden waarin uit statistieken blijkt dat (huis)artsen een verhoogt risico lopen op burn-out, lijkt me de verspreiding van sofrologie binnen het huisartsenkorps geen overbodige luxe.

“Sofrologie is ook voor kinderen en adolescenten” was ook een thema. Enkele van de indicaties bij kinderen zijn: concentratiestoornissen, niet stil kunnen zitten, nachtmerries, angst, overprikkeld zijn… Natuurlijk worden de oefeningen afgestemd op het kind. Ze zijn eenvoudig en speels opgevat, wat ook het alleen thuis oefenen aantrekkelijk maakt. Zo is er bijvoorbeeld een oefening om via een kussen spanningen te evacueren. De ludieke toets van de oefeningen vond ikzelf eigenlijk ook heel fijn, en ik maakte me de bedenking dat het voor mij ook af en toe zo mag zijn. Sofrologie is een heel waardevolle methode bij diverse “problemen”. Ikzelf hou daarenboven ook graag een pleidooi voor preventie. Welk kind heeft er geen baat bij om te leren omgaan met stress? Welk kind heeft er geen baat bij om zich bewuster te worden van zijn positieve ervaringen en gevoelens? Welk kind heeft er geen baat bij zichzelf beter te leren kennen, te ontdekken wat het intrinsiek graag doet en goed kan en de vaardigheden te leren daarmee aan de slag te gaan? Is dit niet het begin van alle wijsheid en het recept voor een gelukkige zinvolle toekomst?

De presentatie daarna ging nu net over de (preventieve) toepassing van sofrologie op school. Deze lezing werd gegeven door een sofrologe/leerkracht uit de lagere school. Gedurende een gans schooljaar werkt elk kind aan “zijn project”. Met behulp van sofrologie wordt gezocht naar wat het kind intrinsiek interesseert. Zo is er het waargebeurd verhaal van een jongen die dankzij sofrologie zijn passie voor patisserie ontdekte. Het gaf hem motivatie, een levensdoel. Hij leerde zijn talenten inzetten en ook obstakels overwinnen. Een verhaal met een happy-end, dat zonder die juf misschien niet zo happy zou zijn geweest? Na vele jaren in de klas staan, gaat deze juf nu naar andere scholen. Haar missie is: “om sofrologie te introduceren in de scholen, om de capaciteiten van elk kind te optimaliseren, om zelfvertrouwen te activeren en het positieve te stimuleren.” Moest ik Minister van Onderwijs zijn, zou ik wel weten wat ik zou toevoegen aan de leerplannen. ;-)

We leerden ook hoe sofrologie wordt toegepast in de logopedie als therapie voor stotteren. Deze sessie fascineerde me omdat ik niet helemaal snapte hoe dit mogelijk was. Gaandeweg werd het me duidelijk. Spreken is een complexe vaardigheid waarbij een coördinatie van ademhaling en spieren noodzakelijk is. Bij stotteren loopt er iets mis in dat proces. Stotteren wordt vaak uitgelokt/verergerd door emotionele en psychische stress. Door negatieve stotterervaringen belandt de persoon in een neerwaartse spiraal van meer stress en meer stotteren, met een enorme impact op de levenskwaliteit. Tijdens de therapie komen verschillende sofro-technieken aan bod. Er wordt geleerd hoe zich te bevrijden van angsten en stress en lichamelijke spanningen. Er wordt getraind om (meer) in het nu te leven (in plaats van vast te zitten in het verleden of te piekeren over de toekomst). Door oefening verhoogt ook de concentratiecapaciteit, wat het spreken ten goede komt. De techniek van de positieve futurisatie stimuleert een positieve visie op de toekomst en vergroot daarmee het zelfvertrouwen. Ook worden positieve spreekervaringen uit het verleden opgeroepen. Daardoor wordt de persoon zich terug bewust van zijn eigen kunnen.

Elke sessie werd afgesloten met een praktijkoefening. Dat maakte dat ik ’s avonds tevreden, voldaan en ontspannen (in plaats van overdaan en met rugpijn na een lange zittende dag van informatieverwerking) naar huis ging.

Indien je de folder van dit symposium wil bekijken met een opsomming van alle lezingen, klik hier.

Indien je interesse in sofrologie gewekt is, neem contact met een sofroloog uit je buurt!

Ook goed om weten... 22 april 2017 komt Dr. Natalia Caycedo, Directeur van Sofrocay, de Internationale Academie voor Caycediaanse Sofrologie, psychiater én dochter van Professor Alfonso Caycedo, grondlegger van de sofrologie naar Brussel voor een Conferentie.